Azərbaycanın Türkiyədəki səfiri Rəşad Məmmədov Türkiyənin Batman vilayətində bir sıra görüşlər keçirib. Batman Valiliyində vali müavini İbrahim Günəşlə keçirilmiş nəzakət görüşündə Batman vilayəti ilə Azərbaycanın bölgələri arasında əməkdaşlığın inkişaf etdirilməsi müzakirə edilib, mövcud imkanlar və potensial barədə fikir mübadiləsi aparılıb. Digər görüş Batmanda yerləşən, Türk Hərbi Hava Qüvvələrinin ilk və tək pilotsuz təyyarə hava bazası olan 14-cü Pilotsuz Təyyarə Sistemləri Baza Komandanlığında baş tutub. Briqada generalı İhsan Kaplanla keçirilmiş nəzakət görüşündə Azərbaycan və Türkiyənin qardaşlığı və ikitərəfli əlaqələrimizdə hərbi sahənin xüsusi yeri olduğu vurğulanıb.
Səfirin Batman Universitetinin rektoru İdris Dəmirlə görüşündə universitetlərarası əlaqələrin perspektivləri barədə mülahizələr bildirilib. Görüş zamanı rektor enerji sahəsində ixtisaslaşmağa doğru gedən Batman universitetinin bu sahədə zəngin təcrübəsi olan Azərbaycan universitetləri ilə əlaqələrin genişləndirilməsində maraqlı olduğunu qeyd edib. Səfir universitetdə təşkil olunan "Azərbaycan-Türkiyə münasibətləri və Heydər Əliyevin rolu" adlı konfransda da iştirak edib. Konfransda çıxış edən Azərbaycan səfiri tələbələrə ikitərəfli münasibətlərin inkişaf dövrləri, Azərbaycanın müstəqilliyini yenidən qazanmasından sonrakı dövrdə mürəkkəb zaman kəsiyində hakimiyyətə gələn Heydər Əliyevin bu münasibətlərin hərtərəfli inkişafına zəngin töhfəsi barədə məlumat verib, həmçinin hazırkı dövrdə Azərbaycan-Türkiyə münasibətlərinin hər iki ölkənin dövlət başçılarının birgə səyləri ilə tarixinin ən yüksək inkişaf səviyyəsində olduğunu qeyd edib. Universitet tələbələrinin mövzu ilə bağlı suallarını cavablandıran səfir daha sonra universitetdə ölkəmizi tərənnüm edən kitabların, lövhələrin və suvenirlərin yer aldığı Azərbaycan otağının açılışınında iştirak edib. Batman vilayətinə səfərin gedişində səfir Rəşad Məmmədov bu ilin iyun ayında Azərbaycanın dilbər guşəsi Qarabağın şərəfinə vilayətdə açılmış Qarabağ parkını da ziyarət edib. Səfir parkdakı pavilyonlar və Qarabağdan olan tarixi şəxsiyyətlər haqda məlumatları əks etdirən xatirə lövhələri ilə tanış olub. Qeyd edilib ki, təbiəti, qardaşlığı və sənəti bir araya gətirən bu park Azərbaycan-Türkiyə qardaşlığının simvollarından biridir.

İsveçrənin paytaxtı Bern şəhərində Zəfər, Dövlət Bayrağı, Konstitusiya və Milli Dirçəliş Günlərinə həsr olunmuş rəsmi qəbul və konsert proqramı təşkil edilmişdir.

Səfir Fuad İsgəndərov tədbirin rəsmi açılış hissəsində qonaqları salamlamış, Azərbaycan Respublikasının bu bayram günlərinin tarixi əhəmiyyəti haqqında ətraflı məlumat vermiş, Zəfərdən sonrakı dövrdə azad edilmiş ərazilərdə aparılan bərpa və yenidənqurma işləri barədə söhbət açmış, sülh danışıqlarının gedişatına diqqət yetirmişdir. Səfir bu danışıqların tarixdə ilk dəfə olaraq tərəflər arasında birbaşa, hər hansı bir kənar xarici vasitəçilərin iştirakı olmadan 2 oktyabr tarixində Cenevrədə təşkil edildiyi üçün İsveçrə hökumətinə dərin təşəkkürünü bildirmiş, sülh prosesinə süni çətinliklər yaratmağa çalışan bəzi qüvvələrin cəhdlərini pisləmişdir. Qonaqlara bildirilmişdir ki, Azərbaycanın sülh və yenidənqurma proseslərinə sadiq qalması Cənubi Qafqazın sabit və təhlükəsiz inkişafına təkan verməklə regionu Avropa və Asiyanı möhkəm tellərlə birləşdirən məkana çevirir.

Rəsmi açılış hissəsindən sonra tədbir konsert proqramı ilə davam etdirilmişdir. Proqramın əvvəlində İsveçrədə qaçqın kimi müvəqqəti məskunlaşmış Azərbaycan əsilli Ukrayna vətəndaşları Səfərova Elnurə və Əminə bacıları digər yeniyetmələrdən ibarət rəqs qrupu Azərbaycanın milli rəqs nümunələrini ifa etmişdir.

Proqram Sürix Ali İncəsənət Məktəbinin magistr pilləsində təhsil alan Azərbaycanlı skripkaçı Cəmilə Qarayusiflinin başçılıq etdiyi və İsveçrəli musiqiçilərdən ibarət “Trio Areal” üçlüyünün çıxışı ilə davam etmiş, dünya şöhrətli azərbaycanlı və xarici bəstəkarların klassik əsərləri ifa olunmuşdur.

Tədbirdə başda Azərbaycan-İsveçrə Hökumətlərarası İqtisadi Komissiyanın İsveçrədən olan həmsədri Ervin Bollinger, Xarici İşlər Federal Departamentinin Dövlət Katibinin müavini Anna İfkoviç olmaqla İsveçrənin yüksək səviyyəli rəsmiləri, İsveçrədə akkreditə olunmuş diplomatik korpusun təmsilçiləri, Azərbaycan diasporunun nümayəndələri, İsveçrənin ictimaiyyəti və mətbuat nümayəndələri iştirak etmişlər.

Çıxışlar, konsert proqramı, həmçinin verilən rəsmi qəbul yüzlərlə iştirakçı və tamaşaçılar tərəfindən yüksək rəğbətlə qarşılanmış və İsveçrə cəmiyyətində geniş əks səda doğurmuşdur.

Tədbirin sonunda qonaqlar üçün ziyafət təşkil olunmuşdur.

Tədbirdən şəkillər:

Bu gün beynəlxalq münasibətlər müstəvisində aparılan siyasətin uğuru ölkələrin inkişaf perspektivlərinin müəyyənləşməsində əsas istiqamətlərdəndir. Bu mənada Azərbaycanın dünya arenasında qazandığı yer digər ölkələrlə yaratdığı qarşılıqlı əməkdaşlıq əlaqələrinin xarakteri ilə düz mütənasibdir. Azərbaycanla Avropanın cənub ölkəsi Albaniya arasında mövcud əməkdaşlığın bu günlərdə yeni mərhələyə qədəm qoyması dediklərimizə bir nümunədir. Azərbaycanın dövlət başçısı İlham Əliyevin bu ölkəyə rəsmi dövlət səfəri və iki ölkə arasında aparılan danışıqların işgüzar məhaiyyəti siyasi və iqtisadi çəkisi etibarı ilə diqqəti cəlb edir.
Hazırda Qərblə Rusiya arasında münasibətlər Rusiya-Ukrayna müharibəsi fonunda ciddi surətdə zədələnib. Əgər Ukraynada silahlar guruldayırsa, Avropada Rusiyanın qaz şantajı və qarşılıqlı iqtisadi sanksiyalar böyük ajiotaj yaradıb. Avropa Birliyi ölkələri Rusiyadan aldıqları qazı itirdiklərinə görə yeni enerji mənbələri axtarışındadırlar. Və bu axtarışın əsas istiqaməti Azərbaycana yönəlib. Biz yaxşı xatırlayırıq ki, təxminən 10 il əvvəl ölkəmizdən Avropaya uzanan TANAP və TAP qaz boru kəmərlərinin tikintisinə Qərbdən ciddi maneələr yaradılırdı. 40-45 milyard sərmayə tələb edən bu nəhəng tikintiyə beynəlxalq təşkilatlardan kredit ayrılması siyasi məqsədlərlə ləngidilirdi. Lakin gələcək regional inkişafın perspektivlərini dəqiq hesablamağı bacaran Azərbaycan diplomatiyası, mübaliğəsiz olaraq Azərbaycan rəhbərliyi öz imkanları hesabına qardaç Türkiyənin köməyi ilə layihəni həyata keçirməyə israr etdi və bundan sonra Avropa bankları və dövlətlərinin bir hissəsi bu işdə əməkdaşlığa qərar verdi. Bakının uzaqgörən siyasəti bu gün öz bəhrəsini verir. Artıq iki ildir ki, Avropanın bir neçə ölkəsini Azərbaycan qazı ilə isidən TANAP və TAP kəmərlərinin gücünün ikiqat artırılması üçün fəaliyyətə başlanılıb. Albaniyada da dövlər başçıları bu mühüm məsələ barədə ciddi mesajlar veriblər. Çünki, Avropa ölkələri, o cümlədən Albaniya üçün Rusiya qazını əvəzləyəcək ən məqbul variant Azərbaycanla mavi yanacaq üzrə əməkdaşlığın gücləndirilməsidir.
Dövlət siyasətinin mnükəmməlliyi üzərinə qayıdaraq Azərbaycanın dövlət başçısının məhz indi – noyabrən 15-də Tiranaya səfərinin təsadüfi olmadığını yəqin edə bilərik. Belə ki, bu səfər dövründə, Fransa parlamentinin Azərbaycan əleyhinə qərəzli qətnamə qəbul etməsi və hüquqi əsası olmayan bu sənədlə Avropa Birliyi ölkələrini bizə qarşı sanksiyalar tətbiq edilməsinə çağırması anında Avropa ölkəsi olan Albaniya Azərbaycandan aldığı qazın miqdarını artırmaq barədə təkliflər səsləndirir. Demək, məqsədyönlü atılmış bu addım həm də Fransada yaradılan anti Azərbaycan ovqatına güclü zərbədir. Çünki, diplomatik dillə fransız siyasətçilərə açıq deyilir ki, sia səhv və qərəzli yoldasınız. Bunun dövlətimizin siyasətində növbəti uğur olması şəksizdir.

Novruz Novruzbəyli

Azad Vətən Partiyası Siyasi Şurasının sədri

Qərb Ukraynanı plasdarma, Rusiya və İran Ermənistanı bataqlığa çevirmək istəyir

Artıq məlumdur ki, Vladimir Putinin Ukrayna planı işə yaramadı və xəyal olaraq qaldı. Düzdür, hələ ki, Ukraynanın iki vilayəti Kremlin nəzarəti altındadır, amma bu “nəzarət” Rusiya Federasiyasının subyekti rolundan daha çox təhdid obyektidir. Rusiya bu vilayətləri müəyyən müddət, bəlkə də bir neçə on il əlində saxlasa da, heç vaxt onlardan xeyir görməyəcək, əksinə ciddi siyasi və iqtisadi başağrısı çəkəcək. Çünki, Rusiyanı zəiflətmək üçün Qərb hələ uzun müddət Ukraynanı silahlandıracaq, başqa sözlə, Rusiyanın lap burnunun ucunda özü üçün hərbi plasdarm yaradacaq.
Əgər Ukrayna ordusu Krımı işğaldan azad edə bilsə, yeri gəlmişkən, bu heç də asan məsələ deyil, baxmayaraq ki, ABŞ generaliteti də bu istiqamətdə döyüş yollarının açıldığını iddia edirlər, Rusiya artıq ikinci dərəcəli dövlət statusuna düşəcək. Bu rəzalətdən qaçmaq üçünsə Putin Krimi nəyin bahasına olur olsun, əldə saxlamağa çalışacaq. Hətta ola bilsin ki, Rusiya-Ukrayna arasındakı barışmaz mübarizə Krımın ayrıca bir dövlət statusuna yiyələnməsinə səbəb olsun. Çünki, Krım yarımadasının əsas əhalisi nə ukraynalılardır, nə də ruslar, onlar tatardırlar (türkdürlər).
Hələlik hadisələrin gedişi göstərir ki, Rusiya Ukrayna üzərindən Qərblə savaşı uduzur. Ancaq bu uduzmağın ağır nəticələri RF subyektlərinin milli identifikliklərinin tanınması istiqamətində başlanan hərəkat nəticəsində daha da dərinləşə bilər. Necə ki, İranda yaşayan digər yerli xalqların milli kimlikləri uğrunda apardıqları mübarizə bu gün bu ölkəni çalxalayır. Əslində həm Rusiyanın, həm də İranın bir nömrəli düşməni özlərinin imperiya düşüncəsi asılılığında olmalarıdır. Bu dövlətlər heç cür öz ambisiyalarından qurtula bilmirlər və özlərini öz ambisiyalarına qurban verirlər. Bu iki dövlətin əməkdaşlığı da bu aspektdə baş tutur. Ancaq bütün dünyaya qarşı çıxmaq onların gücü səviyyəsində deyil.
Supergüclərə qarşı dayana bilməmələri bu dövlətləri kiçik, məsələn, Ermənistan kimi marionet dövlət üzərində öz “xoşbəxtliyini” axtarmağa sövq edir. İranın Azərbaycan sərhədləri boyunca hərbi təlimlər keçirərək ərazinin landşaftını hərbi əməliyyatlar baxımından öyrənməsi buna hesablanıb. İran Azərbaycana birbaşa hücum etməyə cəsarət etməz. Bu onun ilgəyi öz boununa keçirməyi demək olar. Lakin molla rejiminin rəsmiləri də etiraf edirlər ki, onların mübarizəsi Turan ideyasına (Azərbaycan bu ideyanın mərkəzində yer alır) qarşıdır. Bu ideyanın birbaşa Zəngəzur dəhlizinə bağlılığı səbəbincə İranda belə bir fikir formalaşıb ki, Azərbaycan özünün qədim ərazisi olan Zəngəzuru geri qaytaracaq. Məhz, bu baş verərsə, onda İran ordusunu Ermənistanı qorumaq adı ilə Zəngəzura yeridə bilər. Bu isə dolayısı ilə Azərbaycana qarşı hərbi əməliyyat demək olar. Bu zaman Türkiyənin Azərbaycanla müttəfiqliyi və Zəngəzur dəhlizinin açılmasına olan geostrateji marağı onun bu müharibəyə qoşulmasına səbəb olar. Üstəlik, İranla barışmaz qovğada olan və çoxdandır ki, bu ölkəyə qarşı Ermənistanı plasdarma çevirməyə çalışan Qərb (ABŞ) də Zəngəzura ən azından təlimatçılar qismində öz hərbi kontingentini göndərə bilər. Fransız kəşfiyyatçılar isə “müşahidəçi” statusu ilə artıq oradadır. Təbii ki, bu ölkədə hərbi bazaya malik olan Rusiya da hadisələrin mərkəzində yer alar. Belə bir ssenari baş tutarsa, Ermənistanın müharibə bataqlığına çevrilməsi qaçılmaz olar. Dünən İstanbulda baş vermiş qanlı terror hadisəsini bu istiqamətdə real filmin epiloqu hesab etmək olar.
Bu və ya digər formada regional müstəvidə beynəlxalq mübarizə dünyada güc birliklərinin formalaşmasında başlıca rol oynayır. Bu mübarizənin son məqsədi inkişaf etmiş dövlətlərin üzərində keçmiş hökmranlıq istəklərinin birdəfəlik dağılması olacaqdır. Məsələn, İranda Azərbaycan dövlətinin yaranması və ya onun geniş muxtariyyət statusu qazanması heç də ritorika yox, müsbət sonluq olar. Rusiyada da eyni prosesin baş verməsi istisna deyil.
Novruz Novruzbəyli