Qərb Ukraynanı plasdarma, Rusiya və İran Ermənistanı bataqlığa çevirmək istəyir

Artıq məlumdur ki, Vladimir Putinin Ukrayna planı işə yaramadı və xəyal olaraq qaldı. Düzdür, hələ ki, Ukraynanın iki vilayəti Kremlin nəzarəti altındadır, amma bu “nəzarət” Rusiya Federasiyasının subyekti rolundan daha çox təhdid obyektidir. Rusiya bu vilayətləri müəyyən müddət, bəlkə də bir neçə on il əlində saxlasa da, heç vaxt onlardan xeyir görməyəcək, əksinə ciddi siyasi və iqtisadi başağrısı çəkəcək. Çünki, Rusiyanı zəiflətmək üçün Qərb hələ uzun müddət Ukraynanı silahlandıracaq, başqa sözlə, Rusiyanın lap burnunun ucunda özü üçün hərbi plasdarm yaradacaq.
Əgər Ukrayna ordusu Krımı işğaldan azad edə bilsə, yeri gəlmişkən, bu heç də asan məsələ deyil, baxmayaraq ki, ABŞ generaliteti də bu istiqamətdə döyüş yollarının açıldığını iddia edirlər, Rusiya artıq ikinci dərəcəli dövlət statusuna düşəcək. Bu rəzalətdən qaçmaq üçünsə Putin Krimi nəyin bahasına olur olsun, əldə saxlamağa çalışacaq. Hətta ola bilsin ki, Rusiya-Ukrayna arasındakı barışmaz mübarizə Krımın ayrıca bir dövlət statusuna yiyələnməsinə səbəb olsun. Çünki, Krım yarımadasının əsas əhalisi nə ukraynalılardır, nə də ruslar, onlar tatardırlar (türkdürlər).
Hələlik hadisələrin gedişi göstərir ki, Rusiya Ukrayna üzərindən Qərblə savaşı uduzur. Ancaq bu uduzmağın ağır nəticələri RF subyektlərinin milli identifikliklərinin tanınması istiqamətində başlanan hərəkat nəticəsində daha da dərinləşə bilər. Necə ki, İranda yaşayan digər yerli xalqların milli kimlikləri uğrunda apardıqları mübarizə bu gün bu ölkəni çalxalayır. Əslində həm Rusiyanın, həm də İranın bir nömrəli düşməni özlərinin imperiya düşüncəsi asılılığında olmalarıdır. Bu dövlətlər heç cür öz ambisiyalarından qurtula bilmirlər və özlərini öz ambisiyalarına qurban verirlər. Bu iki dövlətin əməkdaşlığı da bu aspektdə baş tutur. Ancaq bütün dünyaya qarşı çıxmaq onların gücü səviyyəsində deyil.
Supergüclərə qarşı dayana bilməmələri bu dövlətləri kiçik, məsələn, Ermənistan kimi marionet dövlət üzərində öz “xoşbəxtliyini” axtarmağa sövq edir. İranın Azərbaycan sərhədləri boyunca hərbi təlimlər keçirərək ərazinin landşaftını hərbi əməliyyatlar baxımından öyrənməsi buna hesablanıb. İran Azərbaycana birbaşa hücum etməyə cəsarət etməz. Bu onun ilgəyi öz boununa keçirməyi demək olar. Lakin molla rejiminin rəsmiləri də etiraf edirlər ki, onların mübarizəsi Turan ideyasına (Azərbaycan bu ideyanın mərkəzində yer alır) qarşıdır. Bu ideyanın birbaşa Zəngəzur dəhlizinə bağlılığı səbəbincə İranda belə bir fikir formalaşıb ki, Azərbaycan özünün qədim ərazisi olan Zəngəzuru geri qaytaracaq. Məhz, bu baş verərsə, onda İran ordusunu Ermənistanı qorumaq adı ilə Zəngəzura yeridə bilər. Bu isə dolayısı ilə Azərbaycana qarşı hərbi əməliyyat demək olar. Bu zaman Türkiyənin Azərbaycanla müttəfiqliyi və Zəngəzur dəhlizinin açılmasına olan geostrateji marağı onun bu müharibəyə qoşulmasına səbəb olar. Üstəlik, İranla barışmaz qovğada olan və çoxdandır ki, bu ölkəyə qarşı Ermənistanı plasdarma çevirməyə çalışan Qərb (ABŞ) də Zəngəzura ən azından təlimatçılar qismində öz hərbi kontingentini göndərə bilər. Fransız kəşfiyyatçılar isə “müşahidəçi” statusu ilə artıq oradadır. Təbii ki, bu ölkədə hərbi bazaya malik olan Rusiya da hadisələrin mərkəzində yer alar. Belə bir ssenari baş tutarsa, Ermənistanın müharibə bataqlığına çevrilməsi qaçılmaz olar. Dünən İstanbulda baş vermiş qanlı terror hadisəsini bu istiqamətdə real filmin epiloqu hesab etmək olar.
Bu və ya digər formada regional müstəvidə beynəlxalq mübarizə dünyada güc birliklərinin formalaşmasında başlıca rol oynayır. Bu mübarizənin son məqsədi inkişaf etmiş dövlətlərin üzərində keçmiş hökmranlıq istəklərinin birdəfəlik dağılması olacaqdır. Məsələn, İranda Azərbaycan dövlətinin yaranması və ya onun geniş muxtariyyət statusu qazanması heç də ritorika yox, müsbət sonluq olar. Rusiyada da eyni prosesin baş verməsi istisna deyil.
Novruz Novruzbəyli

Noyabrın 8-də İsveçrənin nüfuzlu AGEFİ xəbər portalında “Fransanın “Azərbaycan” qətnaməsi və Avropa üçün risklər” başlığı altında fransız dilində iqtisadi məsələlər üzrə təhlilçi David Edelmanın (Aidelmann) məqaləsi dərc olunmuşdur. Müəllif senatorların təşəbbüsünü Avropa Birliyinin hazırkı dövrdə enerji təhlükəsizliyi müstəvisində təhlil edir onun mümkün mənfi nəticələrini göstərir. Azərbaycanınb İsveçrədəki səfirliyi məqalənin əsas tezislərini tərcümə edərək redaksiyamıza təqdim edib.
Communiqué
Résolution « azerbaïdjanaise » du Sénat français et risques pour l'Europe
David Aidelmann, analyste économique.
D.Edelman yazır:
-Noyabrın 15-də Fransa Senatı müxtəlif partiyalardan olan beş senatorun təqdim etdiyi, Avropa İttifaqından Azərbaycana qarşı iqtisadi sanksiyalar tətbiq etməyi tələb edən qətnaməni araşdırmaq niyyətindədir. Burada ilk növbədə, söhbət təkcə Fransada deyil, bütün Avropada təbii qaz və neftin alınmasına embarqo qoyulmasından gedir.
-Avropa diplomatiyasının rəhbəri Josep Borrell-in sözlərinə görə, “Rusiya qazının Avropaya tədarükü 40%-dən 7%-ə düşüb”. Bu, xüsusilə Rusiya qazını Azərbaycandan tədarük edilən təbii qazla əvəz etməklə mümkün olub.
-Bundan başqa, Fransa faktiki olaraq Azərbaycandan yalnız az miqdarda neft alır, ona görə də qətnamə, istənilən halda, kifayət qədər deklarativ xarakter daşıyır.
-Eyni zamanda, Azərbaycanın enerji resurslarını alan Avropa ölkələri (məsələn, İtaliya, Xorvatiya, Çexiya, Portuqaliya, İspaniya, İrlandiya, Almaniya, Rumıniya, Yunanıstan, Avstriya, Bolqarıstan) bu cür sanksiyaların tətbiqi ilə bağlı fərzi halda xeyli iqtisadi və maliyyə ziyanına məruz qalır.
-Qeyd olunmalıdır ki, Azərbaycanla Avropa İttifaqı arasında bağlanmış saziş nəticəsində Azərbaycan qazının Avropa bazarlarına nəqlinin genişləndirilməsi daha çox Rusiya qazının itirilməsi ilə bağlıdır.
-Azərbaycan bu itkinin aradan qaldırılmasında iştirak etməyə hazır olduğunu göstərdi və belə bir embarqo qəbul edilsəydi, Avropada isitmə mövsümünün qızğın vaxtında Azərbaycanın qaz və neft tədarükünü əvəz etmək an azı son dərəcə çətin, hətta mümkünsüz belə olardı.
-Azərbaycana qarşı mümkün sanksiyaların qəbulundan sonra bazarlarında Rusiya qazını Azərbaycan qazı ilə əvəz edən və bundan faydalanan ölkələr elə vəziyyətə düşə bilər ki, onlar Kremlin diktə etdiyi iqtisadi cəhətdən əlverişsiz şərtlər altında Rusiyadan tədarüklərini bərpa etməyi düşünməli olacaqlar.
-Fransa təcili ehtiyac yaranarsa, öz qazını Almaniya ilə bölüşməyə hazır olduğunu bildirib, lakin Azərbaycanla ticarətlə mübarizəyə yönəlmiş belə bir qətnamə bu fərzi zərurəti reallığa çevirə bilər və buna görə də Fransa birbaşa itkilərlə üzləşə bilər.
-Qətnamə layihəsini təqdim edən fransız senatorlar mənəvi səbəblərdən iqtisadi müstəvidə “qurbanlar” verəcəklərini iddia edirlər. Aydın səbəblər olmadan siyasi amilləri iqtisadi faktorlarla qarışdırmaq kifayət qədər mənasız və zərərli addımdır. Təfərrüatlara varmadan qeyd edək ki, Fransa Əlcəzair və Nigeriyadakı enerji resurslarını alır. Orada insan haqlarının vəziyyəti daha pisdir. Bu ikili standart nə üçündür və bu cür hərəkətlərdən əsas faydalanan kim olacaq?
-Amma əsas sual budur: Fransa parlamentinin yuxarı palatası tərəfdaş dövlətlərin, bütövlükdə Avropanın mümkün iqtisadi itkilərinə, habelə öz büdcəsinin itkilərinə görə məsuliyyəti öz üzərinə götürə bilərmi? Hətta bəyanedici və məcburi xarakter daşımayan qətnamə də Avropa və Fransanın enerji təhlükəsizliyinə heç də müsbət olmayan qaçılmaz təsir göstərəcək.
İksmedia.az: Göstərilən faktlar və onların təhlili ilə məqalə müəllifi sübut edir ki, fransız senatorların cəhdləri ikili standartlar üzərində qurulmuş ağılsız siyasətin təzahürüdür. Ola bilər ki, Fransa Senatı bu qətnaməni qəbul etsin. Lakin Aİ parlamentində onun təsdiq ediləcəyi inandırıcı görünmür. Prinsipcə, fransız siyasətçiləri prezident Makron başda olmaqla ölkənin olan-qalan nüfuzunu itirməyə kökləniblər. Çünki, onların XXI əsrdəki fəaliyyəti “bir addım irəli, iki addım geri” aforizminə söykənir.
Məqalə ilə bu linkdə tanış olmaq olar: https://agefi.com/actualites/communiques-dentreprises/resolution-azerbaidjanaise-du-senat-francais-et-risques-pour-leurope).

Azad Vətən Partiyası Böyük Zəfər Gününün ikinci ildönümü ilə bağlı bəyanat qəbul edib. Bəyanatda deyilir: “8 Noyabr Zəfər Günü Azərbaycan xalqının qürurla qeyd etdiyi böyük tarixi hadisədir. 44 günlük Vətən müharibəsində qazanılan Zəfər Azərbaycan tarixinin şanlı səhifələrindən biridir. Buböyük qələbə ölkəmizin zəngin tarixinin yeni mərhələsinin əsasını qoyub.
Zəfərə gedən yolda xalqımız əzab-əziyyətli illərdən keçib, əhalimizin 1 milyonu qaçqınlıq və didərginlik şəraitində yaşayıb, on minlərlə itkilərimiz olub, şəhidlər vermişik, maddi və mənəvi sərvətlərimiz talan edilib. Amma sınmamışıq, əyilməmişik, əcdadlarımızın apardıqları mübarizəyə sadiq qalaraq toparlanmışıq, milli birliyimiz, dövlətçiliyə sədaqətimiz, müdrik siyasətimiz sayəsində güclü ordu, güclü dövlət, müasir inkişaf prinsipləri əsasında inkişaf edərək düşməni torpaqlarımızdan qovmuşuq.
Ermənistanın təxribatına və növbəti hərbi təcavüzünə cavab olaraq, 27 sentyabr 2020-ci ildə başlanan və 44 gün davam edənVətən müharibəsi nəticəsində Azərbaycan torpaqlarını işğaldan azad etdi, BMT Təhlükəsizlik Şurasının müvafiq qətnamələri, habelə digər beynəlxalq təşkilatların çoxsaylı qərar və qətnamələrinin tələblərinə uyğun olaraq, Azərbaycanın beynəlxalq sərhədləri çərçivəsində ərazi bütövlüyü təmin edildi, bir milyona yaxın azərbaycanlı məcburi köçkünlərin öz doğma evlərində yaşamaq hüququ bərpa edildi.
Qarabağ müharibəsində əldə etdiyimiz Böyük Zəfər təkcə Azərbaycanda deyil, həmdə regionda və beynəlxalq aləmdə öz əzəməti və ictimai-siyasi, iqtisadi əhəmiyyəti ilə güclü əks-səda yaradıb. Bu qələbə azadlıq və müstəqillik uğrunda mübarizə nümunəsi olmaqla yanaşı Azərbaycanın dünyada siyasi çəkisini artırıb, iqtisadi əhəmiyyətini və rolunu yüksəldib. Xalqımız bununla haqlı olaraq fəxr edir.
Ancaq müharibə hələ bitməyib. Düşmən qüvvələr düçar olduqları məğlubiyəti həzm edə bilmir və vaxtaşırı təxribatlar törədir, Ermənistanla Azərbaycan arasında gündəmdə olan sülh müqaviləsinin bağlanmasını əngəlləyir. Ermənistan hökumətini Azərbaycana qarşı qızışdırmaq məqsədi güdən Fransa Milli Assambleyası ölkəmizi sanksiyalarla qorxutmağa cəhd edir, qonşu İran açıq-aşkar ermənilərin müdafiəsinə qalxır, sərhədlərimiz boyunca hərbi təlimlər keçirir, Qafanda özünün konsulluğunu açır, Təbrizdə Ermənistan konsulluğunun açılacağını bəyan edir, Rusiyanın informasiya məkanında Azərbaycana qarşı şər-böhtan kampaniyası səngimir. Bu təhdidlər birinci dəfə deyil və yəqinki, axırıncıda deyil, ancaq əminik ki, bu sədlərdə milli birlik sayəsində istər siyasi, istərsə də hərbi güclə dəfolunacaq. Tezliklə Azərbaycan bayrağı Xankəndi, Xocalı, Əsgəran, Ağdərə və digər yerlərdə qürurla dalğalanacaq. Həmin gün uzaqda deyil.
Azad Vətən Partiyası Zəfər Günü münasibətilə xalqımızı, dövlətimizi və Ordumuzu təbrik edir.
Varolsun Azad Qarabağ, Bütöv Azərbaycan! Yeni zəfərlərə doğru, irəli!”
Azad Vətən Partiyasının mətbuat xidməti
07 noyabr 2022-ci il.

Ənənəvi “Valday” klubunda Rusiya prezidenti Vladimir Putinin çıxışı Cənubi Qafqazda baş verən proseslərin axarına yeni siyasi ləkələr vəd edir. Ermənistan və Azərbaycan arasında arzu olunan sülh müqaviləsinin bağlanması şansı yaranan kimi ya qərbdən, ya da şimaldan əngəl yaradılır. Bir vaxtlar Avropa Birliyi “Qarabağın açarı Rusiyadadır” deyib Azərbaycanı Rusiya ilə üzbəüz qoyurdu. Azərbaqycanın 44 günlük müharibə ilə Ermənistanı kaputilyasiya aktını imzalamağa məcbur etməklə torpaqlarını işğaldan azad etməsi qərb ölkələrini siyasi təlaşa saldı. Dərhal irəli durub, əvvəlcə, siyasi harmoniyası olmayan Minsk qrupunu dirçəltməyə çalışdı, bundan bir çey çıxmayacağını görüb, sülh müqaviləsinin bağlanması ideyasından yapışdı.
Azərbaycan istər Avropadan, istərsə də Kremldən bəyan edilən bütün sülh çağırışlarına “hə” dedi, amma bir şərtlə ki, Azərbaycanın ərazi bütövlüyü yüzdə yüz qorunsun. Təəssüf ki, müharibədə qan töküb torpaqlarını işğaldan azad edən ölkənin suveren hüquqları yenə də dünya güclərinin fəaliyyəti nəticəsində pozulmaq təhlükəsi ilə üzbəüz qalıb. Çünki, Brüsseldə Avropa Birliyinin və Fransanın patronajlığı ilə Azərbaycan və Ermənistan rəhbərləri arasında gedən danışıqlar sayəsində doğan ümid qığılcımlarını sammitdən bir neçə gün sonra Fransa prezidenti Emmanuel Makron prosesi pozan sərsəm fikirləri söndürdü. Dərhal Azərbaycan tərəfi öz ciddi narazılığını ifadə etdi və Makronun mövqeyinin qeyri-adekvatlığını kəskin şəkildə tənqid etdi.
Fransanın daim ikiüzlü siyasət yürütdüyünü nəzərə alsaq, bu ölkənin prezidentinin sözlərinin o qədər də uzumüddətli təsirə malik olmadığını demək olar. Ancaq, heç demə, Rusiya prezidenti Putinin sərtliyi və qətiyyətliliyi də heç Makrondan uzağa getmirmiş. Bir neçə gün əvvəl bu şəxsin ənənəvi “Valday” klubundakı çıxışı göstərdi ki, onun bir neçə ay əvvəl açıq və aydın şəkildə söylədiyi “Qarabağ Azərbaycanın tərkib hissəsidir” fikri də manipulyasidan başqa bir şey deyilmiş. İndi Putin Azərbaycan ərazisinin lap ortasında ermənilərə status-filandan verilməsi ideyasının Kremlin gizli planının tərkib hissəsi olduğunu dediyi fikirlərlə sübut edir. Onun təbirincə, Qarabağda yerləşdirilmiş Rusiya “sülhməramlılarının” mandatının xeyli uzadılması indiki şəraitdə ermənilərin təhlükəsizliyinin qarantı ola bilər. Bu fikirlərdən sonra o, bu gün Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev və Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyanla Soçidə görüşməlidir. Təbii ki, görüşdə hər iki ölkə üçün aktual olan məsələ üzrə ciddi müzakirələr gedəcək və yəqin ki, Rusiya prezidenti hansısa yeni bir sənədin imzalanmasını istəyəcək.
Halbuki, 2020-ci il 9 noyabr üçtərəfli bəyanatında kifayət qədər aydın razılıqlar ifadə olunmuşdu və hələ ki, bu sənədin müddəaları tam yerinə yetirilməyib. Bəyanatı imzalamış 3 ölkədən yalnız Azərbaycan götürdüyü öhdəlikləri sərrast yerinə yetirib. Ötən müddət ərzində Ermənistan siyasi əllaməliklə məşğul olub, Rusiya isə ermənilərlə isti münasibətlər qurmaqla yadda qalıb. Bununla da Putin verdiyi bəyanata, öz imzasına xəyanət edib və rusların “mujskoy slovo”sunun reytinqini sıfıra endirib. “Valday” klubundakı çıxışla isə Putin bu klubu “şaltay-baltay” dərnəyinə çevirib.
Təsadüfi deyil ki, Makron və Putinin çıxışlarından sonra Qarabağda Rusiya sülhməramlılarının himayəsi altında dingildəyən ermənilərin “xarici işlər naziri” David Babayan Xankəndidəki mitinqdə deyib ki, “Arsakı qorumaq şansı var”. Yəni, ermənilər Azərbaycanı parçalamaq ideyasından əl çəkməyiblər və bu işdə onların ən yaxın havadarı məhz Rusiyadır.
Bu gün beynəlxalq aləmdə oynadığı iqtisadi-siyasi rola görə nüfuz göstəricisi yüksək olan və öz inkişafı ilə Cənubi Qafqazın şəksiz lideri olan Azərbaycan opponentlərinin siyasi oyunlarına qarşı durmaq üçün kifayət qədər resurslara malikdir. Putinin yaxud Makronun nə deməsindən asılı olmayaraq, Azərbaycan öz maraqlarını qorumaq üçün bütün səyləri göstərəcək. Çünki, təhlükə ən yüksək həddə çatıb. Hətta ola bilər ki, AB-nin “müşahidəçilər” qrupunun Ermənistandakı fəaliyyəti ilə Rusiya sülhməramlıların Qarabağdakı fəaliyyəti arasında müəyyən iş birliyi yaransın. Axı, bu qüvvələrin hər ikisi Azərbaycanın əleyhinə işləyir. Görünür, Ermənistana yeni bir hərbi “qapaz” dəyməlidir, ancaq daha 44 günlük yox, 4 günlük də bəs edər.
Novruz Novruzbəyli