Hərbi-siyasi diplomatiya Cənubi Qafqazda qüvvələr nisbətini dəyişdirir

Prinsipcə, Cənubi Qafqazda yerləşən üç dövlət arasında müqayisəyə görə Azərbaycan ən güclüdür və çoxdandır ki, bütün sahələrdə regionun lidetri statusunu daşıyır. Bu mənada onun nə qardaşının, nə də dostunun yardımına ehtiyacı yoxdur. Ancaq dünyada mövcud olub onun dost-düşmən münasibətlərindən kənarda qalmaq mümkün iş deyil. Üstəlik, düşmənin havadarlara məlik olması səni də məcbur edir ki, öz arxanı möhkəmləndirəsən. Bu gün Türkiyə ilə qardaşlıq əsasında münasibətlərin ali mərtəbəsi Azərbaycanın hər hansı bir rəqibə qarşı ürəkli davranması üçün güclü əsas yaradıb. Lakin iş bununla bitmir. Ölkəmizin dostları açıq və qılaflı düşmənlərindən sayca çoxdur. Dostların da içərisində son dərəcə sədaqətlisi və adiləri var. Türkiyə sədaqətlilər içərisində birincidir, desək, zənnimcə, yanılmarıq. Amma ondan da az sədaqətli olmayan daha bir dost Pakistandır. Bu ölkə Azərbaycana mehrini öz sözü və əməli ilə dəfələrlə sübut edib.
Pakistanla Azərbaycan arasında yaxın münasibətlərin həm tarixi, həm mənəvi, həm də siyasi kökləri var. Tarixi köklər bu ölkəyə bir neçə əsr bundan qabaq Azərbaycan türklərinin iri tayfa birləşmələrinin köç edərək ölkənin ictimai-siyasi həyatında fəal rol oynamaları ilə əlaqədardır. Mənəvi bağlılıq İslama söykənir və eyni inanclı insanların bir-birinə sədaqəti əsrlərin sınağından çıxmış meyardır. Siyasi anlamda isə Azərbaycanın işğal edilmiş Qarabağ dərdinə oxşar Pakistanın da Kəşmir dərdi var. Bu respublikaları birləşdirən bu üç amil olduqca aktual və birlik tələb edən problemlərə bağlıdır.
Hazırda Cənubi Qafqazda hadisələrin dinamikası sürətlə yüksəlir. Baş verənlərdən məlum olur ki, Ermənistan Azərbaycandan yeni ərazilər qoparmağa, Azərbaycan isə Ermənistanın işğal etdiyi Qarabağ bölgəsinin azad edilməsinə səylə hazırlaşır. Bu məqamda Türkiyə ilə yanaşı ikinci, üçüncü etibarlı, yanında olacaq tərəfdaşa ehtiyac böyükdür. Dostları saf-şürük edəndə isə bütün mənası ilə bu dostun Pakistan ola biləcəyinə şübhə yoxdur. Həm də bu ölkənin öz üstünlüyü var: o, nüvə silahına malik yeganə müsəlman ölkəsidir. Bu o deməkdir ki, birincisi, Pakistanın nüfuzu dünyanın bütün super dövlətləri tərəfindən qəbil edilir, ikincisi isə İslam inanclıə hər hansı bir ölkənin məğlubiyyətinə Pakistan heç vaxt yol verə bilməz.
Pakistanlı ekspert Malik Əyyub Sumbal bu günlərdə verdiyi açıqlamaları ilə bu fikirləri təsdiqləyib. Ermənilərin müsəlman Azərbaycana qarşı təcavüzkar siyasətini tənqid edən ekspert qeyd edib ki, Ermənistan İslamafobiyanın dövlət siyasəti olduğu bir ölkədir, ermənilər işğal edilmiş Azərbaycan ərazilərində məscidləri dağıdır və dağıdılmış məscidlərdə heyvanlar, o cümlədən donuz, inək saxlayırlar. Malik Əyyub qeyd edib ki, Ermnənistan hökuməti dindən sui-istifadə edir və din adından nifrət yaratmaqla dünyada öz faşist xislətini ifşa edir: “Dindən başqa millətlərə qarşı alət kimi istifasdə edən ölkələrin özündə daxili dini ekstermizm baş qaldırır və onları dünyadan təcrid edir. Ermənistan özü də bu cür taktikalardan istifadə edir. Hər hansı bir xalqın dini hisləri ilə oynamaq dünyada ən utancverici bir hərəkətdir və bir nifrət cinatyətidir. Dini və müqəddəs yerlərə hörmətsizlik etmək çox dar düşüncəli və utancverici bir yanaşmadır”.
Ekspert onu da əlavə edib ki, Ermənistandan fərqli olaraq Azərbaycanda dini azadlıq, multikulturalizm və başqa dinlərə hörmət Prezident İlham Əliyevinin siyastində prioritet istiqamətlərdən biridir: “Mən Azərbaycan cəmiyyətinin başqa dinlərə necə tolerant yanaşdığının şahidi olmuşam və hər bir dinin nümayəndəsi Azərbaycanda sərbəst şəkildə öz dini ayinlərini icra edir”.
Qardaşlıq üçün bundan artıq hansısa bir izaha ehtiyac varmı? Ayrı fikirlər barədə düşüncələrə dalmaqdansa, Pakistan və Azərbaycan arasında strateji müttəfiqlik münasibətlərinin rəsmiləşdirilməsi barədə əməli addımlar atılsa, bizcə, Azərbaycan diplomatiyası daha rasional hərəkət etmiş olar. Düzdür, istiqamət buna aparır, amma sürət, nədənsə aşağı görünür. Digər tərəfdən Türkiyə də daxil üçlük formatında hərbi-siyasi əlaqələrin gücləndirilməsi və hərbi-sənaye komplekslərinin inteqrasiyası Orta Şərqdə geostrateji maraqların dairəsinə olduqca güclü elementlər daxil edə bilər.
N.NOVRUZ

İrəvanın “kilsə” siyasəti təhlükəli səlib yürüşlərini xatırladır

Prezident İlham Əliyev sentyabrın 19-da Heydər Əliyev adına Bakı dərin özüllər zavodunda “Abşeron” yatağının dəniz əməliyyatlarının təməlqoyma mərasimində iştirak edən zaman televiziyalara verdiyi müsahibədə müasir dini dünyagörüşünün mühüm aspektlərinə toxunan problemlərdən danışıb. Məsələ burasındadır ki, Azərbaycan torpaqlarının işğalı üzərində gedən informasiya savaşında ermənilər Azərbaycanın quyruğunda getməyə başlayıblar. Artıq bütün dünya, təbii ki, bu sıraya xristian inanclı dövlətlər də daxildir, Azərbaycanın işğala məruz qaldığını təsdiqləyir və Ermənistanı dinc yolla münaqişənin həllinə çağırırlar. Bunun da əsas səbəblərindən biri Azərbaycan diplomatiyasının uğurlu informasiya sistemi qurması və dünya ictimaiyyətini tarixi həqiqətlərlə tanış etməsinin nəticəsidir. İndi ermənilər də təbliğata başlayıblar və bu arada müsəlman ölkələri ilə Qarabağ mövzusunda müzakirələr aparır və özlərinə tərəfdar tapmağa çalışırlar.
Erməni siyasətçiləri düşünürlər ki, hazırkı beynəlxalq situasiyaya uyğun olaraq Azərbaycana və Türkiyəyə qarşı çıxan pozucu qüvvələrlə münasibət yaradıb onlarla əlbir fəaliyyət göstərmək və nüfuz qazanmaq lazımdır. Məsələn, Türkiyənin Şərqi Aralıq dənizinin özünə aid akvatoriyasında neft-qaz axtarışlarına Yunanıstanın məkrli etirazı dərhal erməniləri cəlb edib. Regiona aid olmadıqlarına və beynəlxalq çəkidən məhrum olduqlarına görə onların verdikləri başlarından yekə bəyanata diqqət edən olmasa da, ermənilik öz həyasız iddialarından əl çəkməyib. Belə ki, yunanlarla əlbir olan Misir hökuməti ilə guya həmrəylik nümayiş etdirərək yaxınlığa can atıb və Azərbaycana qarşı təxribatçı fəaliyyət sərgiləyiblər. Onların məqsədi islam ölkəsi olan Misirin simasında işğal etdikləri Qarabağ üzərində haqlarını tanıyan tərəfdaş tapmaqdır. Bu fəaliyyətin bir ucu da islam həmrəyliyinə zərbə vurmaq, Qarabağın işğalını pisləyən ölkələrin sayını müsəlman ölkələri hesabına azaltmaqdır.
Prezident İlham Əliyev bu məsələləri öz müsahibəsində belə qiymətləndirib: “Eyni zamanda, müsəlman ölkələri də bilməlidirlər ki, Ermənistan işğal edilmiş torpaqlarda müsəlman dini abidələrinə qarşı soyqırımı törədib. Baxın, bizim məscidlərimiz nə gündədir? Məgər müsəlman ölkələrində bilmirlər ki, ermənilər bizim yarıdağılmış məscidlərdə heyvan, donuz, inək saxlayırlar. Bu, müsəlman aləminə edilən təhqir deyilmi? Ona görə hər bir müsəlman ölkəsinin rəsmi şəxsi erməni rəsmisinin Azərbaycan xalqının qanına batmış əlini sıxanda bu görüntüləri göz önünə gətirsin. Eyni zamanda, mənə verilən məlumata görə, Ermənistanın xarici işlər naziri Misirdə hansısa dini liderlə görüşüb. Yaxşı, o dini liderə deyən olmadı ki, bu adamlar müsəlman məscidlərini təhqir edib, bütün müsəlman dünyasını təhqir edib”.
İşğal olunmuş Azərbaycan ərazilərinin erməniləşdirilməsi məsələsi erməni din xadimlərinin və Ermənistan Hökumətinin Dövlət siyasətinin bir hissəsini təşkil edir. Tarixçilərin araşdırmasından məlumdur ki, nə Dağlıq Qarabağda və nə də işğal olunmuş digər ərazilərimizdə heç vaxt erməni kilsəsi və ya kilsələri mövcud olmayıb. Dünyanın heç bir arxivindən bunu sübut edə bilən heç bir sənədə rast gəlmək mümkün deyildir. Dağlıq Qarabağda ilk dəfə “erməni kilsəsi” ifadəsinə XX əsrin 70-80-ci illərində rast gəlinib. Bunun isə öz tarixi kökləri var. Belə ki, 1805-ci ildə Qarabağ xanlığını devirən Çar hökuməti xanlığın divanxanasının qülləsindən zəng asdıraraq burada rus əsgərlərinin ibadəti üçün şərait yaradıb. Divanxana rus ordusu komandanlığı tərəfindən, ayrı-ayrı zaman kəsiyində bir neçə dəfə təmir edilərək kilsə üslubuna uyğunlaşdırılıb. Sonralar Qarabağ xanlığının divanxanası xalq arasında “rus kilsəsi” adlandırılıb. Bunu hətta o dövrün erməni tədqiqatçıları da öz əsərlərində təsdiqləyiblər. Şuşa şəhərindəki yeganə kilsənin erməni kilsəsi deyil, rus kilsəsi olduğunu erməni tarixçisi Zare Melik-Şahnazarov özünün ( “Zapiski karabaxskoqo soldata”, Moskva 1995) kitabında qeyd edir.1918-ci ildə Azərbaycanda Xalq Cümhuriyyəti hökuməti qurulduqdan sonra rus hərbçiləri Şuşanı tərk edirlər. Bundan sonra rus kilsəsi 1970-ci ilə qədər baxımsız və istifadəsiz qalıb. Lakin 1970-1980-ci illərdə DQMV-tinin erməni rəhbərliyi Şuşa şəhərindəki Rus kilsəsini təmir etdirərək kilsəni Şuşada yaşayan ermənilərin istifadəsinə verib. Bundan sonra Qarabağda ermənilərin yeganə ibadət yeri olan bu kilsə tamamilə erməniləşdirilib.
Ermənilərin 1992-ci il işğalına qədər nə Qarabağda və nə də işğal edilmiş ətraf rayonlarda bir dənə də olsun erməni kilsəsi olmayıb. Lakin işğaldan sonra ermənilər Şuşa şəhərində 3, Şuşa Laçın yolunda Fətiş bulağı deyilən ərazidə 1, Laçın şəhərində 2, Laçın rayonunun Zabux kəndində 1, Şuşa Xankəndi yolunun üzərində 2, Xankəndi şəhərində 4, Əsgəran qəsəbəsində 2, Ağdam rayonunun Şahbulaq qəsrinin yanında 1 erməni kilsəsinin inşa etmələri bizə məlumdur. Bundan başqa Laçın rayonu ərazisində 10, Kəlbəcər rayonu ərazisində 7, Qubadlı rayonu ərazisində 3, Zəngilan rayonu ərazisində 2, Cəbrayıl rayonu ərazisində 3, Füzuli rayonu ərazisində 2, Ağdərə, Əsgəran, Hadrut və Martuni rayonlarının ərazilərində isə 15 alban dövrü məbədi təmir edilərək erməni kilsəsi statusu verildi. Beləliklə son 20 ildə işğal olunmuş Azərbaycan ərazilərində erməni kilsələrinin sayını Ermənistan hökuməti 58-ə çatdırdı. Bu faktiki olaraq hal-hazırda indiki Ermənistan ərazisində istifadə olunan kilsələrin sayından iki dəfə çoxdur.
Bu cür siyasəti səlib yürüşündən fərqləndirmək olarmı? Qətiyyən! Müsəlman aləminin üləmaları bu faktı daim diqqətdə saxlamalı və erməniliyin dəyirmanına su tökməkdən əl çəkməlidirlər. Çünki, bu, İslam həmrəyliyinə ciddi zərbə vurur. Əgər bunun qarşısı indi alınmasa, vaxt gələcək ermənilər indi dost dedikləri müsəlmanların da başına eyni taktika ilə oyun açacaqlar.
Azərbaycan erməniliyin bütün fitnə-fəsadlarına yaxşı bələddir və daim sərvaxtdır. Vaxtilə əl-qolumuzu bağlayanlar daha bunu edə bilmirlər. Bizim məramımız aydın, mübarizəmiz açıqdır.
Prezident İlham Əliyev müsahibəsində İslam ölkələrinə və düşmənə fikrini dəqiq ifadə edib: “Mən dəfələrlə müsəlman ölkələrinin rəhbərlərinə həm ikitərəfli formatda, həm çoxtərəfli formatda, həm də rəsmi çıxışlarımda müraciət etmişəm və demişəm ki, onlar bu məsələni nəzərə alsınlar. Yenə də deyirəm, Ermənistan sıradan olan ölkə deyil. Ermənistan o ölkədir ki, islamofobiya onların dövlət siyasətidir. Onlar uşaqları müsəlmanlara qarşı nifrət ruhunda yetişdirirlər, bu ideologiyanı uşaqlara aşılayırlar. Ona görə biz öz prinsipial mövqeyimizdə qalacağıq. Bu məsələni həmişə diqqətdə saxlayacağıq. Bütün müsəlman ölkələrinin rəhbərlərinə bir daha demək istəyirəm, Ermənistan sizin dostunuz deyil. İkincisi, Ermənistanda hansı maraqlar ola bilər? Bu ölkə uğursuz ölkədir. Bunun bir beynəlxalq adı da var - “Fail state”. Uğursuz ölkədir. İqtisadiyyat çöküb, bazar məhdud, əhali azalır, hər hansı bir investisiya üçün cəlbedici deyil. Heç bir ölkəyə investisiya qoymur. Nəqliyyat dalanıdır bu ölkə. Hansı marağı ola bilər? Hansısa vəziyyətə görə, kiməsə acıq vermək üçün əgər belə addımlar atılırsa, bunlar ancaq təəssüf doğurur”.
N.NOVRUZ

Türkiyə-Azərbaycan birliyi siyasi tələbat yox, təbii reallıqdır

Yunanların fitnəkarlığı, Makronun yüngülməcazlığı və ermənilərin quyruq bulamağı işə keçmədi