Tarix o cəmiyyətlərin yolunu açır ki, onlar fəlakətlərlə yaradıcı şəkildə mübarizə aparırlar

Bu dəfə “inqilabçı” rolunda oliqarx Qaqik Sarukyan çıxış edir

Bu gün İrəvan küçələrində gur səslə “Nikol, çıx get!” şüarları dəbə minib. “İnqilabçı” baş nazir Nikol Paşinyanın siyasi karyerasının sonunun yaxınlaşması barədə artıq bir neçə ay idi ki, politoloqlar, siyasi ekspertlər müxtəlif rəylər söyləyirdilər. “Müstəqillik” qazanandan bəri uğursuzluq girdabında qovrulan ermənilərin hazırkı hakimiyyətdən də gözləntiləri doğrilmadı və onlar yenidən hərəkətə keçdilər. Lakin məsələ burasındadır ki, hər hansı bir hərəkat üçün xalqda hey yoxdur. Sadəcə, ona “tərpən!” komandası verənlər var ki, onların da məqsədi yalnız öz var-dövlətlərini və qeyri-rəsmi hakimiyyətlərini qorumaqdır. Bu dəfə “inqilabçı” rolunda oliqarx Qaqik Sarukyan çıxış edir.
Ermənistanda vəziyyəti mürəkkəbləşdirən cəhət odur ki, bu ölkədə hər şey saxtakarlıq üzərində qurulub. Belə ki, müstəqillikləri saxtadır. Ermənistan sadəcə Kremlin kurasiyasında olan əlaltı dövlətdir. İnqilab barədə deyilənlər də yalandır, indiki baş nazir Nikol Paşinyan və onun ətrafı ABŞ-ın Soros Fondunun göstərişi və yardımı ilə həyata keçirilən hakimiyyət dəyişikliyidir. Bundan əvvəlki prezidentlər-Robert Koçaryan və Serj Sarkisyan da “dövlər başçısı” kimi yox, mafiya başçıları idilər və ölkəni də cinayətkarlar dəstəsinin iştirakı ilə idarə edirdilər. İndi Nikol demokratiyadan dəm vura-vura baş nazir kürsüsünü ələ keçirsə də, xalqa verdiyi vədlərin heç 10 faizini də yerinə yetirə bilməyib. Əvəzində isə qohum-əqrabası hakimiyyətdə vəzifə tuturlar və bir tərəfdən də büdcəni talamaqla məşğuldurlar. Koçaryan-Sarkisyan cütlüyünün dünənki cinayətkar dəstələri isə indi “demokratik qüvvələr” cildində müxalifət yaradıblar. Belə bir şəraitdə Ermənistanda yaşamaq üçün yeganə salamat yol vəzifə tutmaqdır.
Nikol Paşinyanın oliqarx Qaqik Sarukyanla toqquşması labüd hakimiyyət mübarizəsinin məntiqi nəticəsidir. Çünki Ermənistanın hazırkı bütün oliqarxları Rusiyanın təsiri ilə varlanıblar və Moskvanın çaldığı havaya oynayırlar. Rusiyada bizneslərini inkişaf etdirməyə şərait yaratmaqla Kreml onları çoxdan qarmağa keçirib. Nikolun Qərbə işləməsi hamıya məlumdur və onun hakimiyyəti plandankənar ələ keçirməsi, təbii ki, Moskvada təqdir olunmur. Və Paşinyan özünün xamlığı və savadsızlığı sayəsində indiyədək Moskvanın rəğbətini qazanmağa müvəffəq olmayıb. Heç ölkə daxilində də uğurlu hansısa layihəyə imza ata bilməyib. Əhalinin güzəranı isə nəinki əvvəlki hökumətin vaxtındakı kimi qalıb, hətta xeyli dərəcədə pisləşib. Koronavirus pandemiyası isə “inqilabçıların” olan-qalan nüfuzunui “baltalayıb”.
Koronavirus yoluxmaları bu ölkədə həndəsi silsilə ilə artır. Çünki hökumət vaxtında tədbir görməyib. Əgər bunun birinci əsas səbəbi hakimiyyətin bacarıqsızlığıdırsa, ikinci əsas səbəbi ölkənin iqtisadi durumunun acınacaqlı vəziyyətdə olmasıdır. Amma indi bunun haqda sadə camaat danışır. Müxalifət isə vəziyyətdən istifadə edib hakimiyyətə qayıtmaq istəyir. Paşinyan da ağalarından aldığı təlimatla buna müqavimət göstərir. Müxaliflər tərəfdən Qaqik Sarukyan bir müddət əvvəl baş nazirin idaərəçiliyi əleyhinə çıxaraq “Nikol, çıx get!” deyə onu istefaya çağırmışdı. Bundan sonra baş nazir rəqibləri üzərinə hücuma hazırlaşaraq ətrafına özünə sadiq adamları toplamışdı. O, əvvəlcə bütün güc nazirliklərinin rəhbərliyinə özünün “Mənim addımım” partiyasından olan gəncləri gətirib. Bu prosesdə peşəkarlıq və bilik yox, “Paşinyanın sözü ilə oturub-durmaq əsas meyar” sayılır. Sonuncu olaraq ölkənin MTX-nin başına 29 yaşlı Arqişti Karamyanın gətirilməsi siyasi dairələrdə ciddi narazılıq yaratsa da, Paşinyanın məqsədlərinin həyata keçirilməsi üçün əlverişli şərait yaradıb. Məsələ burasındadır ki, bu kimi dəyişikliklərdən Paşinyan da, müxalifət də istifadə edir.
Güc strukturlarında öz adamlarını yerləşdirən Nikol oliqarx Sarukyanın fəaliyyətinin yoxlanılması üçün göstəriş verib. Oliqarx barəsində sonuncu parlament seçkilərində seçicilərin pulla ələ alınması və dövlət büdcəsindən vergilərin gizlədilməsi faktları üzrə təhqiqata başlanılıb. Sarukyanın evində və ofisində polis axtarışlar aparıb, kompüterlər məlumat bazası ilə birlikdə müsadirə olunub. Sarukyan da dinc oturmur, tərəfdarlarını küçələrə töküb Paşinyanın əleyhinə mitinqlər keçirir. Hökumət oliqarxın “Şanqri-La” kazinosu vasitəsilə büdcədən 62 milyon dollar gizlətdiyi iddiasındadır. Müxalifətçi isə bunu inkar edir.
Bu hadisələri təhlil edən Rusiyanın “Kommersant” qəzeti yazır ki, Nikol Paşinyan son günlər opponentlərinin ünvanına kəskin ifadələr səsləndirir, onları “siyasi basillər” (mikroblar) adlandıraraqq “özlərinə başdaşı yazısı hazırladıqlarını” bildirir, Ermənistan tarixinin siyasi zibilliyinə düşəcəklərini söyləyir. Parlamentin 12 iyun tarixli iclasında çıxış edən baş nazir deyib: “Düşünürəm ki, axırıncı iki ildə polis, MTX kimlərəsə çox az qüvvə tətbiq edib və tezliklə onlara qarşı elə qüvvə tətbiq ediləcək ki, bir də səsləri çıxmayacaq”. Onun bu hədəsinə parlament çoxluğuna sahib olan “Mənim addımım” partiyası da qoşulub.
Sarukyanın cinayətləri barədə erməni cəmiyyəti yaxşı məlumatlıdır. Bu da Paşinyana manevr etmək imkanı yaradır. Digər tərəfdən, artıq xalq nə hakimiyyətə, nə də müxalifətə inanır. Siyasi ekspert Tevos Arşakyan yazır ki, biz iki il əvvəl Paşinyana inanırdıq, lakin artıq bu inam yoxdur: “Bazar günü İrəvanda Qaqik Sarukyana dəstək aksiyasının keçirilməsi “məxməri inqilab”dan sonra hökumətə qarşı ən iri siyasi aksiya idi. Açıq görünür ki, başında Koçaryan-Sarkisyan cütlüyünün durduğu və ölkəni dağıdan keçmiş respublikaçılardan ibarət müxalifətçilər Paşinyanın və ətrafının əleyhinə hücuma keçiblər. Ölkə yenidən iki hissəyə bölünüb: Paşinyanı müdafiə edənlər və sayı ondan az olmayan müxalifətçilər. Gizlətmirəm, bizim hamımız Paşinyana görə bəslədiyimiz ümidlərin puça çıxdığına şahidik. Lakin onun əvəzlənməsi üçün bizə kimi təklif edirlər? O gedəndən sonra yerinə kim gələcək? Axı, xalqın yaddaşından hələ silinməıyib ki, Koçaryan-Sarkisyan cütlüyünün başçılığı ilə Qaqik Sarukyan tipli quldur dəstələri ölkənin başına hansı oyunları gətiriblər. İndi Paşik gedəcək, yerinə Saşik gələcək. Bunun xalqa nə faydası?”.
Ekspertin fikirləri Ermənistan reallığını aydın göstərir. Bu ölkədə sağlam qüvvə formalaşana qədər vəziyyət belə acınacaqlı olaraq qalacaq. Aldığımız son məlumata görə, artıq Sarukyan polis tərəfindən saxlanılıb.
N.NOVRUZ

Baş nazirin gəncləşdirmə siyasəti öz təhlükəsizliyinin təminatına yönəlib

Ermənistan hökumətində başlanmış istefalar idarəçilikdə olan nöqsanlardan qaynaqlansa da, əslində müxalif qüvvələrin mövcud rejimə yönəlmiş mübarizəsinin nəticəsi kimi xarakterizə edilə bilər. Aydın məsələdir ki, baş nazir Nikol Paşinyan nəinki Ermənistan, sadəcə, dövlət idarəçiliyini bilməyən naşı bir siyasətçidir. Lakin o, özbaşına deyil və kənardan verilən göstərişlərə uyğun siyasət yürüdür və iflasa uğrayır. Çünki Nikol erməni cəmiyyətinin yetişdirməsidir və onun qərbə bağlılığı qabiliyyətindən və yüksək erudisiyasından yox, şəxsi ambisiyalarından qaynaqlanır. Bu fikirləri onun ikiillik hakimiyyəti dövrünün olayları tamamilə təsdiqləyir. İki il əvvəl Ermənistan necə idisə, indi də elədir və başda korrupsiya olmaqla qohumbazlıq, quldurluq, işsizlik və sabahkı günə olan inamsızlıq olduqca güclənib. Buna görə də Nikolun özünün vəzifəyə təyin etdiyi insanlar mövcud hakimiyyətin sonunun yaxınlaşdığını hiss etdiklərindən “gəmini tərk etməyə” başlayıblar. Paşiyanın da reytinqi günü-gündən aşağı düşür. Sonuncu olaraq Milli Təhlükəsizlik Xidmətinin direktorunun istefası vəziyyətin nə dərəcədə böhranlı olduğunun təsdiqidir.
Məhz, bu istefadan sonra baş nazirin istefa verməli olduğu haqda bir sıra siyasi qüvvələr tərəfindən bəyanatlar səsləndirilməyə başlanılıb. Nikol isə buna qarşılıq olaraq özünə sadiq ətrafından ağına-bozuna baxmadan yeni kadrları vəzifəyə təyin etməyə başlayıb. -nin direktoru vəzifəsinə təyin etdiyi Arqişti Karamyan faktoru erməni cəmiyyətində bomba kimi partlayıb. 29 yaşlı gəncin belə yüksək və məsuliyyətli vəzifəyə təyin edilməsi verilən şərhlərdən göründüyü kimi baş nazirin artıq məğlubiyyətə uğradığını deməyə əsas verir. Ancaq, bu ölkədə gizli qüvvələr həmişə hakimiyyət dəyişikliklərində böyük rol oynadıqlarına görə hələ qəti fikir söyləmək çətindir. Erməni müxalifəti isə artıq baş naziri, necə deyərlər, “yıxıb sürüyür”.
Siyasi məsələlərdən yazan Tevos Arşakyan “Paşinyanın gənc serber çekisti” (serber-qədim yunan əsatirində cəhənnəmin qapısını qoruyan it) adlı məqaləsində yazır ki, görünür, cəmiyyətdə reytinqi sürətlə enən Paşinyan siyasi rəqiblərini neytrallaşdırmaq üçün MTX-in başına öz adamını gətirməli idi: “Artıq 2018-ci ildə o öz adamlarını əsas vəzifələrdə yerləşdirirdi və onların əksəriyyəti gənclər idi. O vaxt hakimiyyətə it sədaqəti ilə seçilən eyni sifətləri görməkdən yorulmuş bizlərdən çoxu sevinirdik ki, əksəriyyəti Avropa və ABŞ universitetlərində təhsil almış kadrlar ölkəmizi inkişaf etdirəcəklər. Lakin bunlar Paşinyana bəs etmədi. Son vaxtlar o, əlini hərbi və polis strukturlarına da uzatdı. Silahlı qüvvələrin Baş qərərgahını və polis orqanlarını yaxşı-pis başa düşmək olar, amma milli təhlükəsizlik xidmətinin direktorluğuna 29 yaşlı təcrübəsiz gəncin təyin edilməsi anlaşılan deyil”. Müəllifin fikrincə, Paşinyan milli təhlükəsizliyin nə demək olduğunu anlamır.
MTX-nin keçmiş direktoru Artur Vanesyan da bu təyinatı ciddi tənqid edir. “Erkir media” telekanalına verdiyi müsahibədə o, bildirib ki, Ermənistanın milli təhlükəsizliyi təhlükə altındadır.
Ekspertlər bunu Vanesyanın incikliyi və paxıllığı kimi qiymətləndirsələr də, ümumiyyətlə, onunla razıdırlar. Çünki MTX-in direktoru dövlətin bütün gizli məlumatlarına vaqif olur, bütün gərgin situasiyalarda ondan çevik və səmərəli təkliflər gözlənilir. Bəs, 29 yaşlı təcrübəsiz gənc bunların öhdəsindən gəlməyə qabil ola bilərmi?
“Bəs, Paşinyan onu nə üçün bu vacib posta təyin edib?” - deyə, Tovasyan sual edir və cavabında göstərir ki, bunu baş nazir daha yaxşı bilir. Ancaq cəmiyyətdə bunun bir neçə variantı mövcuddur.
İlk növbədə Paşinyan reytinqinin aşağı düşməsi fonunda vəzifəsini qorumaq üçün mühüm postda özünə sadiq adamı yerləşdirib. Bu saat onun üçün ölkənin yox, özünün təhlükəsizliyi vacibdir.
Düzdür, bu, müəyyən vaxt üçün düşünülüb. Müəllif yada salır ki, “məxməri” inqilab dövründə Sarkisyan devrilənə yaxın vaxtda ölkənin güc blokunun başçıları onun müdafiəsinə bütün gücləri ilə qalxmadılar. Yəni, faktiki olaraq onu satdılar. Onlar gördülər ki, Sarksyan devrilməyə məhkumdur. Bəyəm, eyni vəziyyət Paşinyan üçün yarana bilməz?
Hadisələrin inkişafı göstərir ki, Paşinyan ikinci, “antiməxməri” inqilabın yaxınlaşdığını hiss edir. Bu səbəbdən müdafiə xarakterli tədbirlər görür və gənclərin irəli çəkilməsi də bu məqsədlədir.
Bundan başqa, Karamyanın irəli çəkilməsi sübut edir ki, Ermənistanda kadr böhranı yaşanır. Ali təhsilli kadrlar ölkədə iş tapa bilmədiklərindən xarici ölkələrə gedirlər və xaricə təhsil almağa gedənlər isə çalışırlar ki, təhsil aldıqları ölkədə qalsınlar. Bu səbəbdən baş nazir axtarsa da, özünə bab kadr tapa bilmir.
Yeni kladr təyinatında daha bir amil var: ola bilsin ki, Paşinyanın tələbləri ilə təcrübəli kadrlar razılaşmayıb və yalnız Karamyan vəzifə tutmaq naminə bu şərtlərlə razılaşıb. “Past” nəşri baş verənləri belə dəyərləndirir: “Həm də peşə keyfiyyətləri ilə yanaşı, kadrların siyasi məsuliyyət dərəcəsi və təcrübəsi də nəzərə alınmalıdır. Çox vaxt isə bir çox kadrın rəhbər vəzifələrdə istəkləri var, amma tələblərə cavab vermirlər. Eyni zamanda, ölkəmizdə müasir kadr bazası yaradılmır və təhsil sistemi hələ də müasir tələblərdən geri qalır. Müvafiq kadr hazırlamaq üçün müvafiq bilik və təcrübə həvəsləndirilməlidir, kadr seçərkən peşə və insan keyfiyyətlərinə üstünlük verilməlidir”.
Qəzetin dərc etdiyi məqalədə bildirilir ki, Ermənistanda hakimiyyət dəyişikliyindən sonra peşəkarlıq üçün hər cür şəraitin yaradıldığı ilə bağlı gözləntilər var idi, lakin ictimaiyyətin bu gözləntilərinə baxmayaraq, Paşinyan kadr siyasətinin qurulmasında müstəsna olaraq siyasi qərarlara yer verdi və nəticədə təcrübəsiz və idarə etmədən xəbərsiz olan bir çox gənc dövlət üçün mərkəzi əhəmiyyət daşıyan vəzifələrə gəlib çıxdı.
Tamamilə aydındır ki, baş nazirin kadr siyasəti daxili siyasi mübarizəni sürətlə kəskinləşdirəcək.
Çünki hazırkı müxalifət - keçmiş iqtidar haqda əldə kifayət qədər kompromat var. İndi hakimiyyət isə səhvlər üzərində qurulmuş əndrabadi qurumlardan ibarətdir. Mübarizənin qızışması üçün hər iki tərəfin kompromatları kifayət qədərdir. Bu isə qızışmaq üçün yaxşı mənbə rolunu oynayır.
N.NOVRUZ

Təəssüf ki, işğalçıda bu olayı anlayacaq səviyyədə ləyaqət olmur

Ermənistanın Azərbaycan torpaqlarını işğal etməsi, beynəlxalq hüquq və normaları pozması zaman-zaman dəfələrlə bu dövlətin rəsmilərinin diqqətinə çatdırılıb, izah olunub və təvavüzdən əl çəkməsi tövsiyə edilib. İndi bu cür sənədlərin sayı o qədərdir ki, buna yalnız siyasi korazehinlər və ya psixoloji problemi olan siyasi hakimiyyətlər biganə qala bilərlər. Sonuncu belə bir hücum Avropa parlamentindən gəlib və hadislərin indiki durumu çərçivəsində buna yalnız “siyasi qapaz” adı vermək olar.
Avropa Birliyinin əsas strukturu olan Avropa Parlamenti (AP) Ermənistanın işğalçı siyasətinə qarşı dünən daha bir qərar qəbul edib. Belə ki, qurumun Azərbaycan üzrə məruzəçisi Jelena Zavko, Ermənistan üzrə məruzəçisi Traian Basesku və Azərbaycan, Gürcüstan və Ermənistan üzrə Parlament Əməkdaşlıq Komitəsinin həmsədri Mariya Kalyurand Ermənistan və Dağlıq Qarabağı birləşdirəcək yeni magistral yolun tikintisi ilə bağlı birgə etiraz bəyanatı yayıblar.
Bəyanatın önəmli məziyyəti odur ki, onda Qarabağ münaqişəsinin məhz Azərbaycanın beynəlxalq səviyyədə tanınmış sərhədləri çərçivəsində həllinə çağırış əks olunub.
“Keçən il yaxın vaxtlarda Ermənistan və Dağlıq Qarabağı birləşdirən üçüncü avtomobil yolunun inşasının tezliklə başlayacağı elan edilmişdi. Bu yeni yol infrastrukturu işğal altında olan Qubadlı və Cəbrayıl rayonlarını keçərək Ermənistandakı Kapan rayonunu Dağlıq Qarabağın Hadrut rayonu ilə birləşdirəcək. Prinsip etibarı ilə biz ”Şərq Tərəfdaşlığı”ndakı regional əməkdaşlığı, əlaqələri və insanlar arasındakı əlaqələri inkişaf etdirən layihələri dəstəkləyirik. Lakin bu magistralın inşası qərarı, Azərbaycanın səlahiyyətli orqanlarının razılığı olmadan alınıb və beynəlxalq hüquq pozulub.
Bundan əlavə, bu addım Dağlıq Qarabağın və ətraf rayonların qanunsuz işğalını simvolizə edə bilər.
Buna görə də bu təşəbbüsdən çox təəssüflənirik, çünki bu, etimad, sülh və barışıq üçün mühit yaratmağa kömək etmir” - sənəddə deyilir.
“Musavat” qəzetinin analitik qrupu bu faktı şərh edərək yazır: “Bu, ilk belə faktdır ki, Avropa Parlamentinin Azərbaycan və Ermənistan üzrə məruzəçiləri, həmçinin Gürcüstan və Ermənistan üzrə Parlament Əməkdaşlıq Komitəsinin həmsədri müştərək bəyanat qəbul edirlər - həm də Ermənistana, onun işğalçılıq siyasətinə qarşı. Hərçənd Avropa Birliyi Dağlıq Qarabağ məsələsində prinsipial mövqeyini zaman-zaman ortaya qoyub, ölkəmizin ərazi bütövlüyü və suverenliyinə birmənalı dəstək ifadə edib”.
Təbii ki, bu işdə Azərbaycan diplomatıyasının səmərəli fəaliyyəti böyük rol oynayıb və Bakının diplomatik muğuru sayılır. Bundan əvvəl, bu ilin martında Azərbaycan ərazisində yaradılmış qondarma qurumun “prezident seçkilərinə” də Avroparlamentdən sərt təpki gəlmişdi. Bununla da Ermənistanın işğalçılıq siyasətinin tam iflasa uğraması real faktlarla təsbit olunub. İndi bunun praktikada özünü göstərməsi gözləniləndir. Lakin hələ də işğalçının əvəzinə meydanda olanların hesabına praktiki hərəkətlilik gecikir.
Ermənistanın özündə də Avropa Parlamentinin qərarı ciddi təşviş yaradıb. Erməni analitik Karen Bekaryan özünün sosial şəbəkə səhifəsində yazıb ki, Ermənistanın xarici siyasətinin Avropa istiqamətində və parlament diplomatiyasındakı uğursuzluğu Avropa Parlamentinin Ermənistan və Azərbaycan üzrə məruzəçilərinin birgə bəyanatı ilə qeyd edilib: “Biz ATƏT-in Minsk Qrupu həmsədrlərinin səylərini və 2009-cu ildəki əsas prinsiplərini dəstəklədiyimizi bir daha təsdiqləyirik.
Bu vasitəçiliyin uğur qazanması üçün Ermənistan və Azərbaycan hakimiyyətini münaqişənin Azərbaycanın beynəlxalq səviyyədə tanınmış sərhədləri daxilində sülh yolu ilə həllinə dair danışıqlardakı öhdəliklərini vicdanla yerinə yetirməyə çağırırıq”.
Bekaryan yazır ki, bu sənəd çox ağır bir təəssüratdır və ortaya çoxlu suallar çıxarır, əksəriyyətimiz bunun cavabını kimdən soruşacağımızı belə bilmirik və bu səbəbdən iztirabla deyirik: “Ermənistanda xarici siyasətə cavabdeh insanlar yoxdur”.
Yeni sənəd özündə ən çox iki istiqaməti ehtiva edir. Birincisi, Dağlıq Qarabağdakı qondarma erməni qurumin mart ayında keçirdiyi “seçkilər” və Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyanın iştirakı ilə daha sonra Şuşada təşkil edilmiş inauqurasiya şousunun saxta olması təsdiq edilir. İkincisi isə Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü bərpa etmək üçün silah əl atması variantının güclənməsinə rəsmi stimul verir. Çünki, bu kimi qərarlar beynəlxalq hüququn ayrılmaz tərkib hissəsi kimi çıxış edir və dövlətlərin fəaliyyəti üçün əsaslar yaradır. Sabah Azərbaycan Ordusu hücuma keçərsə, bu kimi sənədləri əsas səbəb kimi ortaya qoya bilər. Başqa sözlə, Avropa Parlamentinin qəbul etdiyi qərarın sətiraltı mənası Azərbaycanın güc variantından istifadəyə açıq ifadə olunmayan icazə sayılmalıdır.
Bununla da Azərbaycanın haqq işinin siyasi qanadı xeyli dərəcədə güclənib. Biz torpaqlarımızın azadlıq gününü bir qədər də yaxınlaşdırılmış hesab edə bilərik.
N.NOVRUZ