(Hekayə)
-Bağışlayın, sizə zəng etmək olar?
-Zəng? -duruxdu. Bəlkə heç mənim telefonum yoxdur- yanakı baxdı, dodaqları qaçdı.
-Var!
-Hardan bilirsiniz?- qəşəng qaşları çatıldı. Belə daha yapışıqlı görünürdü. Gülümsədim:
-Bayaq tanışınızla danışanda dediniz ki, sizə, evə zəng eləsin.
-Doğurdan a,- yavaşca güldü.
Yaman çoxbilmiş oğlana oxşayırsınız, -şəhadət barmağını mənə silkələdi...
...İlahi, onun bu hərəkətləri mənə nə qədər doğma görünürdü. Elə bil dünyaya ayaq basandan belə duurşlu, belə danışıqlı, belə gülüşlü bir qızın həsrətindəymişəm, indicə tapmışam.
Ovsunlanmış kimi gözümü ona dikmişdim, çəkə bilmirdim.
Deyəsən özü də duydu bunu. Narahatlıqla yol uzunu boylandı. Avtobus görünmürdü-biz dayanacaqda idik.
Tanışlığımız yarımca saat olardı.
Adi payız günlərindən biri idi. Yağış yağırdı. Belə günləri mən çox sevirəm. Ümumiyyətlə, yağış mənim üçün nur çeşməsidir. Yağışın altında gəzəndə xeyli yüngülləşirəm. Elə bilirəm göydən tökülən su damcıları insanların, dünyanın bütün günahlarını yuyub aparır. Hər şey yuyulur, təmizlənir, təptəzə görsənir. Belə günlərdə plaşımı geyinib, başıaçıq küçələrdə dolaşmağı xoşlayıram. Bu cür havada küçəyə çətirlə çıxanları görəndə təəccüblənirəm: “Nə qəribə adamlar var dünyada. Bunlar niyə çətir götürürlər axı. Yağışda islananda nə olar. Uzaqbaşı xəstələnər, bir-iki gün yerdə yatarlar. Elə günahlı ayaq üstündə olmaqdansa, günahsız xəstə yatmaq yaxşıdır ”. Əlbəttə, çox vaxt bunları əsəbi olanda deyirdim. Kimdənsə inciyəndə, kimisə nədə isə günahkar biləndə.
Bu gün də incimişdim. Redaktordan.
Axı, mən jurnalistəm.
Səhərdən dilxor idim. Redaktor dünənki yazımın ən yaxşı yerinə quş qoymuşdu. Məni yanına çağırıb deyir: “Filan məsələni bu cür yazmaq olmaz. Atamıza od vurarlar!” Dedim:
-Olmaz ki, elə əvvəlcədıən biz onların atalarına od vuraq?
Kişi çaşıb qaldı. Kəsdirə bimədi, ciddimi dedim, ya zarafatlamı. Ayrı heç nə demədim, mənası yoxdur, onsuz da bildiyini edəcəkdi.
İşdən çıxanda yağış başladı. Sevindim. Yağış lap yerinə düşmüşdü.
Küçələri bir-bir dolaşır, necə deyərlər, dərdimi dağıdırdım. Birdən yadıma düşdü ki, dostuma zəng etməliyəm. Çoxdan zəng etməliydim, ancaq indi yadıma düşmüşdü. Yaxınlıqdakı telefon-avtomata sarı getdim. Çata-çatda bir qız-daha doğrusu indi mənimlə üz-üzə dayanan qız özünü yetirdi.
-Bağışlayın, artıq iki qəpikliyiniz yoxdur?
Elə səsiylə də məni sehrlədi.
-Var, -dedim. Ancaq yalandan, bircə dənəydi. İki qəpikliyi ona uzatdım. Aldı. Təşəkkür etdi. Zəng etmək istəyəndə başını buladı. Avtomat işləmirdi.
-O getmək istəyir, bu saat gedəcək-bunu ürəyim dedi.
Ay qız-hardansa mənə cəsarət gəldi. Tində telefon budkası var, gedək ordan zəng edin. Elə mən də zəng etməliyəm. Nədənsə tez əlavə etdim: dostuma... Mənalı-mənalı baxdı, bir söz demədi. Yağış hələ də yağırdı.
İşin tərsliyindən burada da avtomat xarab idi, dəstəyi qırmışdılar.
-Bəlkə o biri tindəkinə də baxaq-üzlülük etdiyimdən qıpqırmızı olmuşdum. Yavaşca güldü.
-Nə olar, baxaq dedi.
Xoşbəxtlikdən avtomat saz idi. O zəng etdi, kiminləsə danışdı, ona zəng etməsini tapşırdı.
Mən tamam islanmışdım, amma soyuğu hiss etmirdim. Sanki qız mənə hərarət vermişdi. Sonra onu ötürmək üçün icazə istədim. Yenə güldü... yenə bir söz demədi...
...Di yaxşı, sağ olun, mən getdim. O idi. Avtobus gəlmişdi. Bir anlıq özümü itirdim.
-Dayanın, hara ... bəs... telefon...nömrə...zəng?
Duruxdu, elə bil nəsə tərəddüd edirdi. Sonra cəld çantasını açdı, telefon nömrəsini kağız parçasına yazıb ovcuma dürtdü, qaçıb artıq tərpənən avtobusa atıldı. Getdi. O saat da darıxmağa başladım. Elə bil çoxdan bir yerdə idik. Bu nədir? Yoxsa...
Öz-özümə güldüm. Nə bilim, mənə qəribə gəlirdi, birinci dəfəydi başıma gəlirdi.
Şəhərin üstünə qaranlıq çökürüdü. Yağış da səngimişdi. Həmişə qələbəlik olan küçələr indi bomboş idi. Evə getməyi qərara aldım, acmışdım, günortadan bəri dilimə heç nə dəyməmişdi.
Qızı unuda bilmirdim. Nömrəni xatırladım. Kağız hələ də ovcumda idi. Açıb baxdım. Axırıncı iki cüt rəqəm mənə nəyisə xatırlatdı. Hə-, bu mən idim, daha doğrusu, mənim dünyaya göz açdığım tarix idi. 48-ci il, ayın 13-də. Elə bildim bu gün səadətimi tapmışam. 13 ən çox sevdiyim rəqəm idi, xoşbəxtlik rəmzi kimi baxırdım ona. Kim bilir bəlkə çoxlarının nəhs saydığı bir rəqəmi xoşbəxtlik rəmzi saydığımdan özümə bir az qəribə görünürüdüm. Yox, bunlar hamısı hisiyyatdır. Ancaq...bir də...24 yaşına çatmışdım. Hələ heç bir qız ürəyimə hakim kəsilə bilməmişdi. Qəribə deyil?
Mənimlə qurtaranlardan çoxları evlənmişdi. Evlənməyənlər də özləri demişkən vaxtlarını “mənalı” keçirmişdilər, bir-ikisiylə gəzib sonra ayrılmışdılar. Nə isə...
Evə çatmışdım. Özüm haqda hər şeyi demədim axı. Hərçəndi deməli bir şey də qalmayıb. Adım Nofəldir. Kirayənişinəm, evin sahibəsi xəstədir, bacısıgildə qalır. Tək yaşayıram iki gözlü mənzildə. Universitetin jurnalistika fakultəsinin qiyabi şöbəsində oxuyur, mərkəzi qəzetlərdən birində işləyirəm, maaşım da pis deyil.
...Üç gün sonra zəng etdim. İşdən sonra saat 6-da. Dəstəyi özü götürdü.
-Salam!
-Salam- təəccüb vardı səsində, görünür tanımamışdı, bir də necə tanıyaydı axı. Ancaq bu üç gün ərzində mən qəti qərara gəlmişdim. Hər şeyi deyəcəkdim ona, lap açıqca. Deyəcəkdim ki, dünya da, həyat da, insanlar da çox qəribədir. Həm də çox mürəkkəbdir. Həyatda elə insanlar var ki, onlar dünyaya özləri üçün gəlirlər. Gəlirlər ki, özləri üçün işləsinlər, özləri üçün geysinlər, yesinlər, gəzsinlər. Amma dünyaya göz açan insanlar arasında elələri də var ki, onlar başqaları üçün doğulurlar. Bax, bu adamlar öz tərəf müqabillərini tapanda həyata nə üçün gəldiklərini bilirlər. İnsan həyatı bu vaxt dərk eləyir. Başa düşür ki, dünya təkcə torpaqdan, sudan, insanlardan, şəhərlərdən, evlərdən ibarət deyil. Həm də sənin ikinci “məninə”çevrilən bir şəxsiyyət də var dünyada. O hər gün səninlədir. Səninlə birgə yatır-durur, birgə fikirləşir, arzular bir, əməllər bir. Bu iki nəfər bütöv bir harmoniyaya çevrilir-bunların haımsını deyəcəkdim ona. Axırda da deyəcəkdim ki, mənə harmoniya olan ikinci “mənim” sizsiniz...
-Niyə dinmirsiniz? Kimdir danışan? -əsəbiləşdiyi hiss olunurdu.
-Bağışlayın... mənəm, o günü... yağışlı gündə, demişdim sizə zəng edəcəm.
-A, sizsiniz? Fikirləşirəm ki, bu kimdir belə, zəng eləyib, amma səsini çıxartmır. Bir də salam. Necəsiniz?
-Yaxşıyam. Nə əcəb sizdən?
-Sizə demişdim ki, zəng eliyəcəm. Bir də...
-Darıxmışdınız, hə?
Bu cür şuxluq etməsi cəsarətimi artırdı:
-Darıxmaq da sözdür, elə bil ki, min il bir yerdə olmuşuq, indi də düz min ildir ki, bir-birimizdən ayrılmışıq.
Dinmədi, görəsən, nə fikirləşirdi.
-Üzr istəyirəm, bəlkə bu bir qədər tezdir, ya nə bilim-dilim topuq çaldı, istədiyimi deyə bilmədim,- bilirsiniz, yenə cəsarətim çatmadı, demək istəyirəm ki...
Bir təhər özümü toplayıb-biz görüşməliyik-dedim.
-Yox, yox, mümkün deyil- səsində titrəyiş vardı.
-Yaxşı, mən sonra zəng edərəm, sonra... cəld dəstəyi asdım, niyə belə etdim, bunu sonralar başa düşdüm. Qeyri-iradi hiss etmişdim ki, bu sözlərdən sonra o: “bir də mənə zəng etməyin”-deyə bilərdi.
Aradan iki gün keçdi. Adi, həmişəki günlər idi, təkcə mən dəyişmişdim. Belə bir az da qəribələşmişdim. Yemək-içməkdən çox üst-başımın qayğısına qalırdım. Bəzən bəxtə, qismətə də inanırdım. Tez-tez qocaların sözünü təkrarlayırdım: “Qismətdən qaçmaq olmaz”.
Mən sehrlənmişdim. O qızın ucbatından... bəlkə də həsrətindən. Artıq yəqin etmişdim ki, əməlli-başlı vurulmuşam. Qərarım da qəti idi: evlənəcəyəm, vəssəlam.
Zəng edib anama da deyəcəkdim, ancaq tərəddüd etdiyimdən hələ gözləyirdim. Görüş haqqında sualıma qızın- mümkün deyil deməsi məni fikrə salmışdı. Öz-özümə ona müraciətlə: “Əgər mümkün deyildisə telefon nömrəsini niyə verirdin?”-deyirdim. Ancaq xəyalım öz işindəydi. Artıq adını bilmədiyim o qızla (sevgilimlə) saatlarla musiqiyə qulaq asır, dağları, meşələri, dərələri doyunca gəzirdim. “Budur, qızın ayağı daşa dəyib əzilmişdir. Etirazlarına baxmayaraq, onu qucağıma alıb aparıram. O, hirslənib sinəmi yavaşca yumruqlayır. Mən məzəmmətlə bərkdən gülüb, onu sinəmə daha da möhkəm sıxıram, sonra dərə aşağı qaçıram”.
Xəyallarımdan ayılanda elə məyus olurdum ki, elə bilirdim dünyada kimsəsizəm. Hətta bir məşhur el məsəlini öz halıma uyğun dəyişdirmişdim: “Qız evinin xəbəri yoxdur, oğlan xəyalında toydur”.
Mən özümdən, yeniyetmə xəyallarımdan utanırdım. Axı bu yaşa çatasan, uşaq-uşaq xəyallara düşəsən, eşidən-bilən olsa gülərdi mənə. Deyəsən, kitabda yazılanlar doğruymuş ki, məhəbbət adamı uşaq da edə bilər, mütəfəkkir də.
Fikrim-zikrim zəng edib, sonra onunla görüşmək idi. Bir neçə dəfə danışıb əhvalını soruşmuşdum. Amma səsində həmişə nə isə bir kədər hiss edirdim. Bir də sövq təbii mənə elə gəlirdi ki, o, nədənsə narazıdır. Bir dəfə bunu ona dedim. Ancaq həmin saat etiraz etdi: “yox, yox, siz nə danışırsınız?”-lakin səsinin kədərini mən lap aydınca duydum.
Axır ki, bir gün görüş üçün onun razılığını aldım. Həmin gün ha çalışdım özümü tox saxlayım, olmadı. Daxilən çox narahat idim, elə bil ürəyim əsirdi. Hətta ömrümdə ilk dəfə siqaret də çəkdim. Ancaq acı tüstünün heç bir xeyri olmadı. Görüşə bir saat qalmış birdən-birə sakitləşdim. Xasiyyətim belə idi. İnstitut vaxtı da imtahan verəndə əvvəl qorxurdum. Həyəcandan dəhlizdə o baş bu başa var-gəl edirdim. Elə ki, imtahana girdim, hər şey keçib gedirdi, tamam sərbəst aparırdım özümü. Necə deyərlər islanmışın yağışdan nə qorxusu.
Görüş yerinə yarım saat tez getdim. Soyuq payız küləyi əsdiyindən camaat az görünürdü. Külək hardansa gətirdiyi kağız qırıntılarını burulğan təki fır-fır fıraldır, birdən küləyin caynağından qopan kağızlar baş alıb uzaqlara gedir, dənizin üstündə asılıb qalırdılar. Dəniz də coşmuşdu. Dalğalar cövlan edirdi.
Fikirləşirdim ki, ilk məhəbbət görüşüm dünyanın təlatümlü vaxtına düşdü və mən buna da rəmzi məna verərək duyğularımın təlatümü kimi qəbul edirdim.
Birdən uzaqdan onun gəldiyini gördüm. Bütün bədənimi sevincli-hərarətli bir hiss bürüdü. Bax, elə bu andaca hər şey, hər şey gözümdə adiləşdi. 13 rəqəminin xoşbəxtliyi də, özümün qəribəliyim də, duyğularımın təlatümlüyü də... Hamısı, hamısı adiləşdi. Romantikam, xəyallarım harasa uçub getdi. Mən adicə bir insan idim. Və bir insan kimi də rahat yaşamağa haqqım vardı. Bu, mənə güc verirdi-həyat gücü, yaşamaq gücü.
Mən soyuqqanlıqla ona tərəf addımladım. Və biz küləyin şiddətindən inləyən çılpaq çinarın altında qarşılaşdıq.
Gözlərimi onun gözlərinə zilləmişdim. Telefonda danışanda səsində duyduğum məhzunluğu indi gözlərində sezirdim. O, bunu gizlətməyə çalışır, havanın şıltaqlığından, iş-gücdən danışır, gözlərindəki mənanı bildirmək istəmirdi. Ancaq, Heyhat! Bütün bu cəhdlər əbəs idi: mən hər şeyi gözəlcə görürdüm. Səma kimi mavi, tərtəmiz, büllur gözlərin kədəri daha dərindən, ürəyin, beynin, qanın içərilərindən süzülüb gəlirdi. Və bu saflığın, aydınlığın içərisində gözlə görünməyən, ancaq duyulan, hiss edilən bir qara nöqtə kimi sezilərək adamı ehtiyatkarlığa, həddi, biçimi gözləməyə çağırırdı. Mən gözlərin bu sehrkarlığına inanırdım, uşaqlıqdan alışmışdım buna. Anam həmişə məni gözlərimdən oxuyardı: xəstələndiyimi, əsəbləşdiyimi, yorulduğumu və hətta acdığımı belə baxışlarımdan öyrənərdi. Elə o vaxtdan da gözlər ürəyin açarına çevrilmişdi mənim üçün. Ondan bu kədərin, məhzunluğun səbəbini soruşmağa cürət etmirdim. Birdən onu incidər, ürəyinə toxuna bilərdim. Bir də nədənsə bu kədər məni yamanca qorxuzurdu, onun sirri məni nə qədər maraqlandırsa da, elə bil bu sirr açılsaydı həyatda nəyisə itirəcəkdim. Ancaq bir məsələ mənə toxtaqlıq verirdi. Axı, o hər halda mənimlə görüşə çıxmışdı. Buna görə də onu evə dəvət etməyi qərara aldım. Havadan zəhər yağırdı və bu cür havada qızla şəhərdə gəzmək məni gülünc vəziyyətə sala bilərdi. Fikrimi ona dedim. Əvvəl heç nə demədi, gözlərini dənizin üstündən harasa uzaqlara, dənizin o biri başına zillədi. Sonra sakitcə-nə olar gedək!-dedi. Xoşbəxtlikdən taksi tez düşdü və biz kirayə qaldığım evə getdik.
Hər şeyi zəndlə nəzərdən keçirirdi. Hətta taxta ayaqçıqları çürüdüyündən əsim-əsim əsən pilləkəni də diqqətlə yoxladı və soruşdu:
-Qorxmursan ki, bir gün bu çürük pilləkən qırılar kəlləmayallaq gələrsən yerə? O ilk dəfə gördüyüm tək, yanakı baxışla, dodaqlarında təbəssüm mənə baxırdı.
-Yox, dedim. ondan qorxmuram.
-Bəs... nədən qorxursan?- iri açılmış gözlərində təbəssüm qarışıq heyrət vardı.
-Gözlərindəki kədərdən!- düz gözlərinin içinə baxdım. Bir xeyli lal-dinməz mənə baxdı, sonra dərindən köksünü ötürdü:
-Müvəqqətidir...Həyatımda ilk və son tufandır bu kədər, birdən gəldiyi kimi, eləcə də birdən də çıxıb gedəcək. Yenə xeyli sükut etdi, sonra astaca həsrətlilər kimi dedi:
-Sən narahat olma, həyatda belə tufanlar çox olur, lap çox, saysan bəlkə də milyonlarcadır. İnsanın həyatında bu tufan tək bircə dəfə baş verir. Gərək onun içindən çıxmağa çalışmayasan. Axıra qədər qala bildin, ömrün də onun kimi qaynar keçəcək, yox, qala bilmədinsə onda həyatın boyu ona kənardan həsrətlə, həsədlə baxacaqsan. Bax, ola bilsin ki, bir vaxt sən də xatırlayacaqsan ki, həyatından belə bir tufan keçib.
Son cümləsinədək onu gülümsəyərək dinləyirdim. Ancaq axırıncı sözləri məni tərpətdi, tez və əsəbi soruşdum:
-Bəs niyə “bir vaxt” ya da “xatırlayacaqsan?”. Barmağını dodaqlarına aparıb susmaq işarəsi verdi. Otağımı da diqqətlə gözdən keçirdi. Yazı stolumun üstündə olan mənim stolüstü kitablarımı- “Martin İdeni”i, “Ovod”u, “Foma Qordiyev”i götürüb vərəqlədi. Sonra soruşdu:
-Martin özünü öldürməsəydi olmazdımı?
-Yox,başqa cür mümkün deyildi. O, ölümü ilə mənən yüksəldi, qələbə çaldı-dedim.
-Bəs onun məhəbbəti, o Rufu həqiqətən sevsəydi... axırda ona qovuşmaq imkanı da yaranmışdı.
-Yox-başımı buladım,-əgər Ruf Martini Martin onu sevən qədər sevə bilsəydi bu imkan elə əvvəlcədən də var idi.
O, Martini ürəyinin bütün gücü ilə sevə bilməzdi, mühiti buna imkan vermirdi.
Sözümü qurtarandan sonra onun üzünün, gözlərinin kölgəsi elə dəhşətli dərəcədə artmışdı ki, mən artıq dözə bilmədim.
Əsəbi halda “bəsdir, bəsdir!” –deyərək qollarından yapışıb özümə tərəf çəkdim. Qəfildən uşaq səsinə bənzər bir çığırtıdan ikimiz də diksindik. Ani sükutdan sonra gülümsədim. “Lənət sənə, qonşunun pişiyidir”-dedim. O isə təlaşla plaşını geyinirdi.
Hazırlaşıb qapını açdı, sonra mənə tərəf döndü:
-Bilirsən, mənim ailəm var. Ərimi sevməsəm də, hər halda nifrət də etmirəm. Körpə oğlumu isə bütün varlığımla sevirəm. Sənsə həyatımın tufanıydın! Bu olmalıydı. Ancaq gəlişin vaxtsız idi. Əlvida! Xoşbəxt ol!
O getdi. Ağır vicdan əzabı içərisində başımı əllərimlə sıxaraq oturmuşdum. Mən günaha batmışdım, ərli arvadı sevmişdim. Bir şeydə təskinlik tapırdım ki, onun ailəsini dağıtmağa günahımın gücü çatmamışdı. Qəfil tufan yaman ağır olurmuş.
Pəncərənin şüşələrinə dəyib dağılan yağış damcılarının səsini eşidən kimi bayıra qaçdım. Axşamın toranında yağışın altında bomboş küçələri dolaşır və elə hey öz-özümə deyirdim: “Axı, telefon nömrəsini mənə niyə verdin, niyə mənimlə görüşə çıxdın?”.
Novruz